Poczet numizmatyków krakowskich
Stefan Skowronek (1928-2019)
Stefan Skowronek (1928-2019) - urodzony w Przeworsku, gdzie ukończył szkołę podstawową (1941), a następnie handlową (1943). Po wyzwoleniu Polski spod niemieckiej okupacji rozpoczął naukę w Liceum Humanistycznym w Przeworsku (matura w 1946 r.). Następnie podjął studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie studiował filologię klasyczną, a następnie historię oraz archeologię. Jednym z jego mentorów był prof. Ludwik Piotrowicz (1886-1957), prezes Towarzystwa Numizmatycznego w Krakowie w latach 1932-1953.
Magisterium z zakresu Filologii Klasycznej uzyskał w 1952 r., a już w roku akademickim 1950/1951 pracował jako młodszy asystent w Katedrze Historii Starożytnej UJ. W 1951 r. rozpoczął pracę Dziale Numizmatyczno-Sfragistycznym Muzeum Narodowego w Krakowie (zapewne z polecenia Ludwika Piotrowicza, któremu wcześniej pomagał określać monety z jego prywatnego zbioru). Zadaniem Stefana Skowronka była inwentaryzacja i systematyczne ułożenie po przemieszaniu wojennym monet starożytnych, opracowanie pozyskanego w 1946 r. daru Karola Halamy (1871–1948), liczącego 2574 egzemplarze numizmatów greckich, rzymskich, celtyckich i bizantyńskich, oraz przygotowanie katalogu kolekcji monet antycznych w MNK. W 1958 r. objął stanowisko kierownika działu numizmatycznego. Pracując w Muzeum, Stefan Skowronek rozpoczął współpracę z archeologami śródziemnomorskimi: prof. Kazimierzem Michałowskim (1901–1981) z Uniwersytetu Warszawskiego i prof. Marią Ludwiką Bernhard (1908–1998) z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Współpraca ta zaowocowała opracowaniami zabytków pozyskanych podczas prac prowadzonych przez polskich archeologów w krajach basenu Morza Śródziemnego oraz wyjazdem na wykopaliska do Tell Atrib i Aleksandrii w Egipcie. W 1965 r. obronił doktorat na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W tym samym roku został członkiem Zespołu Doradczego do spraw Numizmatyki przy Zarządzie Muzeów i Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury i Sztuki. W 1969 r. został zatrudniony w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie (obecnie Uniwersytet Pedagogiczny im. Edukacji Narodowej w Krakowie) w Katedrze Historii Polskiej, przechodząc jednocześnie na połowę etatu w Muzeum Narodowym w Krakowie, ze stanowiskiem Konsultanta Naukowego Działu Numizmatycznego. W połowie lat 80. na krótki okres zrezygnował całkowicie z pracy w Muzeum, jednak w 1988 r. został zatrudniony ponownie. W 1978 r. na podstawie rozprawy „Przedstawienia kultowo-religijne na monetach Aleksandrii Egipskiej” uzyskał stopień doktora habilitowanego, a w 1995 r. – tytuł profesora.
Stefan Skowronek był autorem wielu wystaw numizmatycznych m.in.: „Ludzie bogowie na monetach starogreckich” (1966), „Moneta starożytnego Rzymu” (1967), „Moneta grecka, miasta i władcy” (1995) i przygotowanej wraz z Janem Stankiewiczem wystawy „Från dinar till zloty. 1000 års jubileum av polska pengar” (Od denara do złotówki. 1000 lat pieniądza polskiego) prezentowanej w latach 1969–1970 w kilku szwedzkich miastach: Nörköping, Sztokholmie i Malmö. Prowadził zajęcia z numizmatyki antycznej dla studentów Uniwersytetu Pedagogicznego i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego zainteresowania badawcze skoncentrowane były wokół mennictwa rzymskiego Egiptu. tzw. mennictwa aleksandryjskiego. Drugim ważnym polem badawczym eksplorowanym przez niego było mennictwo starożytnej Judei, poczynając od pierwszej w języku polskim monografii mennictwa Heroda Wielkiego, przez publikacje zabytków z kolekcji MNK, a kończąc na poruszanych bardziej generalnych problemach numizmatyki starożytnej Palestyny.
Ważniejsze prace:
- Skowronek S., “Z problematyki skarbu palmyreńskiego”, Wiadomości Numizmatyczne 5 (2–3): 105–110. 1961.
- Skowronek S., “Les inscriptions de monnaies Alexandrines considérées com expression d’une propagtande de la personne de l’empereur ”, In. Mélanges offertes à K. Michałowski, Warszawa 1966: 171–174.
- Skowronek S. ,“On the Problems of the Alexandrian Mint”, Travaux du Centre d’Archéologie Méditerranéenne de l’Academie Polonaise des Sciences, Warszawa, 1967.
- Skowronek S., “Szekle z pierwszego powstania w Judei”, Zeszyty Naukowe UJ 330, Prace Archeologiczne 16, Studia z Archeologii Śródziemnomorskiej 2: 45–53. Kraków, 1973.
- Skowronek S., “Ze studiów nad numizmatyką bizantyjską”, Zeszyty Naukowe UJ 282, Prace Archeologiczne 194: 69–76. Kraków, 1974.
- Skowronek S., “W poszukiwaniu kolekcji monet starożytnych Stanisława Grzebskiego (1524–1570)”, Studia Archeologiczne 1: 205–211. 1981.
- Skowronek S., “Mennictwo aleksandryjskie w okresie cesarstwa rzymskiego”, (Nauka dla wszystkich nr 355), Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, 1982.
- Skowronek S., „Ze studiów nad religią starożytnej Alexandrii – wartości źródeł numizmatycznych i ich granice poznawcze”, Warszawa, 1994.
- Skowronek S., „Moneta w kulturze starożytnego judaizmu. Spór o mennictwo Heroda Wielkiego”, Kraków, Warszawa, 1994.
- Skowronek S. 1998a. “Imperial Alexandrian Coins”. The National Museum in Krakow. Catalogue of the Collections, New Series, Kraków, 1998.