Poczet numizmatyków krakowskich

Feliks Kopera (1871-1952)

Feliks Kopera (1871-1952) jest postacią niezwykle ważną dla historii Muzeum Narodowego w Krakowie, którym zarządzał przez niemal pięćdziesiąt lat. Był wybitnym historykiem sztuki i kultury, jednym z prekursorów współczesnej muzeologii, konserwatorem, dydaktykiem, autorem licznych prac naukowych i popularyzatorem wiedzy. Przez ponad pół wieku był także aktywnym członkiem Towarzystwa Numizmatycznego w Krakowie, a w latach 1900-1908 redaktorem wydawanych przez nie Wiadomości Numizmatyczno-Archeologicznych.

Numizmatyka zaciekawiła Koperę już w okresie studiów uniwersyteckich. Bywał wtedy w pracowni numizmatycznej Władysława Bartynowskiego (1832-1918), która mieściła się w mieszkaniu tego numizmatyka, w Krakowie przy ul. Pędzichów 12. Trudno jest natomiast dokładnie określić kiedy Kopera przystąpił do Towarzystwa Numizmatycznego w Krakowie, ale można się domyślać, że uczynił to w trakcie ostatnich lat studiów. Na taką datację wskazuje zapis zamieszczony we wzmiankowanym sprawozdaniu, gdzie czytamy: „w chwili gdy to piszemy [1895] Towarzystwo pozyskało sekretarza w osobie p. dr Feliksa Kopery” oraz fakt, że od listopada 1896 r. Kopera przebywał już na studiach w Bazylei. Po powrocie do Krakowa z zagranicznych studiów, został zatrudniony przez Elżbietę Hutten-Czapską (1833-1916), aby przygotować do otwarcia muzeum prezentujące kolekcję jej zmarłego kilka lat wcześniej męża, Emeryka Hutten-Czapskiego (1828-1896).

Powierzając mu to zadanie Elżbieta Hutten-Czapska kierowała się doskonałymi opiniami jakie posiadał przede wszystkim u Władysława Bartnowskiego. Lata 1896-1900, okres największej aktywności Feliksa Kopery jako autora prac dotyczących medalierstwa (które było jego główną domeną) i numizmatyki (tu w szczególności poświecił się kwestii rejestracji znalezisk monet). Po objęciu stanowiska dyrektora Muzeum Narodowego jego aktywność na tym polu wyraźnie spadła, ale pojawiły się możliwości innej formy wspierania krakowskiego środowiska numizmatycznego. Podtrzymał sięgającą czasów pierwszego dyrektora Muzeum, Władysława Łuszczkiewicza (1828-1900), decyzję o wspomaganiu TNK finansową subwencją oraz wziął na siebie (czyt. instytucję) opłacanie kosztów wszelkiej korespondencji Towarzystwa z dystrybucją Wiadomości Numizmatyczno-Archeologicznych włącznie. Przyznał też Towarzystwu stały lokal do obrad w Pałacyku Czapskich i odpowiednie warunki dla redakcji i wydawnictwa deklarując jednocześnie „by Członkowie Towarzystwa mieli wszystkie możliwe ułatwienia przy korzystaniu ze zbiorów”. Zaangażowanie Kopery na polu numizmatyki zostało docenione przez TNK w 1914 r. Podczas zorganizowanego w dniach 28-29 czerwca 1914 r. Pierwszego Zjazdu Numizmatyków Polskich w Krakowie odbyło się walne zebranie TNK, na którym otrzymał on „najwyższą odznakę jaką Towarzystwo może dać”, czyli godność członka honorowego. Dalsza współpraca Kopery jako dyrektora Muzeum Narodowego z Towarzystwem Numizmatycznym zaowocowała kilkoma przedsięwzięciami, z których najbardziej spektakularnym był polsko-belgijski projekt polegający na wystawach wzajemnych – polskiego medalierstwa współczesnego w Belgii (1933) i współczesnych medalierów belgijskich w Krakowie (1935). Po drugiej wojnie światowej włączył się aktywnie w działalność z trudem odradzającego się krakowskiego ruchu numizmatycznego, a jednym z ostatnich jego przedsięwzięć numizmatycznych było otwarcie w czerwcu 1949 r. stałej wystawy monet i medali, będącej kontynuacją pierwszej ekspozycji z 1905 r.

Ważniejsze prace:

  1. Medalik czy monet Jana Kazimierza z r. 1668, Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne, T.III, 1896, nr 2: 59-62.
  2. Monety znalezione we wsi Mniszkach pod Łęczycą cz. I, Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne T.III, 1896, nr 4: 145-150 i tamże Monety znalezione we wsi Mniszkach pod Łęczycą cz. II, T.III, 1897, nr 1: 194-200
  3. Monety rzymskie znalezione na naszych ziemiach, Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne T.III, 1897, nr 3: 305-309 i tamże Monety rzymskie znalezione na naszych ziemiach (Dokończenie), T.III, 1897, nr 4: 351-354
  4. Nieznany medal z napoleońskich czasów, Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne T. III, 1897, nr 3: 309-311
  5. Medal z popiersiem Zygmunta Augusta z roku 1552 ze zbioru Siemaszki w Paryżu, Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne, T.III, 1898, nr 2 i 3: 453-456
  6. Monety rzymskie znalezione na naszych ziemiach Serya II, Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne T. IV, 1900, nr 2: 194-198
  7. O potrzebie krytycznego wydania średniowiecznych monet polskich z uwzględnieniem historyi sztuki i kultury, [w:] Pamiętnik III Zjazdu historyków polskich. Referaty I., Kraków 1900, nr 11: 1-3
  8. Medal ks. Konstantego Wasila Ostrogskiego, Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne, T. IV, 1900, nr 1: 153-154
  9. Słowo o medalu Padovana z popiersiem Izabelli Jagiellonki z r. 1532 w Modenie, Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne T. XXI, 1911, nr 5: 65-66
  10. Giovanni Maria Padovano i jego działalność w Polsce, Biuletyn Historii Sztuki i Kultury, 1935:4: 132-1
  11. Artystyczna wartość piastowskich monet, Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne T. XXI, 1949 nr 1: 10–32


powrót do Pocztu numizmatyków krakowskich